week 2

Vrijdagmorgen 11.00 uur: pauze.
Alle kinderen rennen naar buiten en vechten om de bal.
Ik pak mijn tas en slenter een rondje rond de school. In een leeg klaslokaaltje zitten een paar leraressen bij elkaar. Ze hebben borden op hun schoot met daarin een ondefinieerbaar zwart prutje, wat ze met hun vingers naar binnen werken. Ze zwaaien en glimlachen vriendelijk. "You're invited!" roepen ze. Shit.
Eerder deze week heb ik namelijk geleerd dat 'You're invited' gevolgd wordt door het samen eten uit het zelfde bord: een teken van vriendschap.
Ik kijk nog eens goed naar de zwarte derrie en hun nog zwartere vingers en nagelranden (van 'voor het eten handen wassen' hebben ze hier namelijk nog niet echt gehoord) en stap binnen. Een hapje kan vast geen kwaad bedenk ik me.
Dus ik stop mijn vingers in de zwarte brei en breng het naar mijn mond. Het smaakt nog erger dan dat het eruit ziet. Wat nu?
Ik glimlach knikkend, luid hummend, zwaai met mijn rechterhand langs mijn oor en laat mijn andere hand een duim opsteken.
Regel 1 in Ghana; altijd vriendelijk blijven.
Op dat moment barst buiten een kind in huilen uit...ik grijp de kans met beide handen aan; ren naar buiten, spuug ondertussen het hapje in mijn zakdoek en troost het kind.
Na een paar minuten loop ik weer naar binnen..."Thank you so much, it tasted very good!" Aan hun brede lachen te zien heb ik zojuist een vriendschap voor het leven gesloten.

Later die dag gaat het schoolhoofd naar een meeting. Of ik meewilde. Graag!
Na een wandeltocht over modderpaadjes door de maisvelden komen we bij een compound (hutjesdorp) uit. We worden verzocht plaats te nemen op een bankje.
Dan komt er moeizaam een soort van verschrompelde bruine smurf zonder tanden aangelopen (incl. blauwe smurfenmuts) en terwijl ik mijn lachen nog maar net weet in te houden, duikt het schoolhoofd op zijn knieen en buigt zo diep als hij kan. Een hoge pief dus.
Ik imiteer het schoolhoofd, en kniel ook aan de smurf zijn voeten.
Elke vraag beantwoord ik met een diepe 'naaaa'. Bij de derde vraag beginnen ze allebei hard te lachen; verkeerde antwoord dus. Ze leggen uit dat ik iets van 'N gombe' moet zeggen, dus dat doe ik dan ook maar.
Het is bijzonder hoeveel respect er hier voor nog de ouderen is. Ongeacht de stand, het geld, of aantal vrouwen, wordt elk oud persoon hier gerespecteerd. Je wordt geacht voor ze te knielen, om zo je waardering aan ze te laten blijken dat ze zo oud geworden zijn.
Aan dit soort tradities en omgangsnormen wordt hier veel waarde gehecht. Maar ze zullen het niet als een belediging opvatten wanneer je uit ontwetendheid niet doet...dan leggen ze je het graag geduldig met een brede lach uit.

Na een kort bezoek aan het centrum smiddags fiets ik tegen half 6 uur terug naar mijn huis. Het is hier namelijk binnen een half uur (tussen 6 en half 7) pikkedonker.
Al zwaaiend en lachend begroet ik als vanouds elk kind dat ik tegenkom onderweg.
Hoor ik ineens ver achter me een kinderstemmtje roepen en iemand heel hard rennen. Ik kijk achterom en zie een jongentje in schooluniform sprinten zo hard als hij kan...wuivend en roepend. Eerst versta ik 'Leave me!!' maar bedenk me dat hij dan waarschijnlijk niet zo hard zou rennen. Als hij dichterbij komt (ik ben inmiddels gestopt) zegt hij hijgend: 'Lift me! Lift me!!' Of hij een stukje achterop mag...

...En zo fiets je dan ineens in Afrika over een brede rode zandweg te genieten van de ondergaande zon met een stralend negertje achterop...

Zaterdag
Na s'morgens eerst samen met andere vrijwilligers mijn eigen slippers te hebben gemaakt, had ik met een Ghaneze vriend in de stad afgesproken.
Vanuit daar ging ik achterop zijn motor (grote scooter) naar de buitenwijken van Tamale om zijn moeder en zusje te ontmoeten.
Het woordje 'krottenwijk' uit mijn schoolboeken kreeg ineens betekenis.
Deze mensen hebben werkelijk niks.
Huisjes van golfplaten, winkeltjes van hout, kleren met gaten en zo vies dat het lijkt alsof ze ze al jaren aanhebben.
Hygiene is een woord waar ze nog nooit van gehoord hebben; de vis wordt inclusief vastgekleefde vliegen verkocht, en het riool is open en stroomt over de wegen. Maar toch zijn de mensen er zo hartelijk en ze lijken alles behalve ongelukkig. Ze stralen, lachen, zitten bij elkaar en delen alles.
Geluk zit in hele kleine dingen.

Zondag
Hoewel ik om half 7 naast mijn bed stond om te helpen in het huishouden (op zondag wordt het eten voor de hele week gekookt, het water gehaald, de was van het hele gezin gedaan en het huis schoongemaakt), werd dat door mijn gastmoeder niet echt gewaardeerd. "I'll call when I need you".
Ik begreep al snel waarom. Om 7 uur kwamen er twee vrouwen welke begonnen te koken, gevolgd door een derde vrouw om half 8 welke zich over de was ontfermde. Ieder had zijn eigen taak, en mijn hulp was dan ook praktisch overbodig. Als gast word van me verwacht dat ik me niet met het huishouden bezighoud. Na enig aandringen mocht ik toch wat helpen.
Resultaat aan het einde van de dag: welgeteld 20 tomaten gesneden en 3 minuten fufu (een soort van aardappelpurree) gestampt. Pffft...a hard day of work.
Volgende week toch maar naar het zwembad :-)

Maandag
Weer naar de krottenwijk gegaan, ditmaal om de grootmoeder van de Ghaneze vriend (Richy) te ontmoeten.
Ze is niet thuis en we worden naar een paar hutjes verderop gewezen. We gaan door een klein deurtje en komen op een gezellig binnenplaatsje uit. Weer wordt ik ontzettend hartelijk ontvangen en een paar kinderen houden meteen mijn hand vast. Een jongentje voelt voorzichtig aan mijn been en probeert mijn blanke kleur eraf te wrijven.
We worden op het hutje gewezen waar zijn grootmoeder zit. Richy doet de deur open en ik kijk naar binnen. Achter een muurtje zie ik nog net het naakte bovenlichaam van zijn grootmoeder...ze zit in bad!
Dus ik verontschuldig me al en wil weer naar buiten lopen, maar wordt binnen gevraagd. Bij het raam zit nog een andere vrouw. Hij stelt me voor aan zijn tante en zegt dat ze ook een klein baby'tje heeft. "Look in the bath." Slik.
En ja hoor...tussen de twee hangborsten van oma zit een baby'tje verstopt. Tandloos lachend begroet ze me...er is geen enkel spoor van schaamte te vinden. Al knielend vraag ik me af hoe het kan dat aan de ene kant zo gemakkelijk over naaktheid gedaan wordt en wildvreemden oma in bad mogen zien, terwijl ik, wanneer ik in een rok tot over mijn knieen met een legging tot op mijn kuiten fiets het idee krijg dat ik toch wel erg bloot ben...

Wist-je-dat:
* De bananen hier kleiner maar geler zijn?
* Het hier in sommige groepen normaal is je kind af te staan aan de oudste zus van de man?
* Een baby hier pas na 7 dagen een naam krijgt?
* Dit gepaard gaat met een ceremonie waarbij het 'slechte' haar afgeschoren wordt, zodat het 'goede' haar kan groeien?
* Je hier als blanke voor mag in de rij bij de bank?
* Christenen en Moslims hier heel goed samenleven en beide geloofsovertuigingen uitgebreid behandeld worden in schoolboeken?
* Je hier water in plastic zakjes koopt?


Als laatste:
Het adres dat ik jullie heb doorgegeven is niet goed. Het staat namelijk verkeerd in mijn informatieboekje. (als je iets gestuurd hebt, komt dat wel gewoon aan hoor..het wordt dan bewaard op het postkantoor in Tamale waar ik het op kan halen)

Het goede adres is:

Marij Smit
T.a.v. Nienke Leenders
P.O.Box 2543
Tamale Northern Region


En ik wil jullie nog even heel erg bedanken voor jullie leuke, lieve, grappige, mooie berichtjes!!! Vind het echt superfijn om te lezen! Dank je wel!

En als klap op vuurpijl...eindelijk een paar foto's online!!! Wiehoe!

Heel veel liefs,

Nienke